Zaburzenia psychiczne Polaków
To może dotyczyć każdego z nas
Tak, jak każda część naszego ciała, tak również umysł człowieka może zachorować. Choroby, zaburzenia psychiczne to poważny problem ludzi na całym świecie. Zaburzenia psychiczne mogą powstać m.in. na skutek trudnych życiowych sytuacji i przeżyć oraz tego, jak dajemy sobie z nimi radę. Różne traumatyczne doświadczenia np: utrata bądź mobbing w pracy, rozstanie z bliską osobą bądź jej śmierć, toksyczna relacja… skutkują stresem, co może powodować zaburzenia. W ostatnich latach zauważalny jest wzrost rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych. W latach 2001–2003, w ramach międzynarodowego projektu badawczego koordynowanego przez WHO, przeprowadzono badanie epidemiologiczne, którym objęto łącznie blisko 10 000 respondentów. Stwierdzono, że 57,4% ankietowanych doświadczyło w przeszłości zaburzeń psychicznych, oraz że 32,4% cierpiało z ich powodu w ciągu roku poprzedzającego badanie. Oceniono, że rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych w ciągu całego życia u kobiet jest nieco niższe niż u mężczyzn i wynosi 56,5% w grupie kobiet i 58,4% w grupie mężczyzn. A jak sytuacja zaburzeń psychicznych wygląda w Polsce?
Podobne wyniki uzyskano w badaniu „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostępność psychiatrycznej opieki zdrowotnej. EZOP – Polska”, przeprowadzonego w latach 2010-2011. Otrzymane dane wskazały, że występowanie przynajmniej jednego zaburzenia psychicznego w ciągu ostatnich 12 miesięcy rozpoznano u 23,4% osób w Polsce (6 mln osób). To pierwszy w naszym kraju projekt zrealizowany na próbie 10 000 respondentów, który miał na celu oszacowanie rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych w Polsce. Z badań EZOP wynika, że co czwarty Polak w wieku produkcyjnym doświadczał w swoim życiu zaburzeń psychicznych. Przynajmniej jedno zaburzenie można było rozpoznać u 23,4% osób (6 mln. osób), co czwarty Polak doświadczył więcej niż jednego z badanych zaburzeń, a co dwudziesty piąty – trzech i więcej. Najczęstsze zaburzenia psychiczne w Polsce
Do najczęstszych zaburzeń należały te związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych (12,8%), w tym nadużywanie i uzależnienie od alkoholu (11,9%) oraz nadużywanie i uzależnienie od narkotyków (1,4%). Blisko 10% mieszkańców Polski (2,5 mln) cierpiało na zaburzenia nerwicowe, w tym fobie specyficzne, a prawie milion na poważne zaburzenia afektywne takie jak: depresja, dystymia, mania.
Znaczna część Polaków ujawnia, że w przeszłości doświadczała już zaburzeń psychicznych, przy czym do najczęstszych należały zaburzenia afektywne - 30,9% (obniżenie nastroju i aktywności), fobie - 30,6%, zaburzenia lękowe - 23,9%. Zaburzenia psychiczne a funkcjonowanie w życiu
Badanie EZOP pokazało, że problemy ze zdrowiem psychicznym rzutują na różne dziedziny życia. Trudności z codziennym funkcjonowaniem (poznawczym, ruchowym, indywidualnym czy społecznym) doświadcza z takiego powodu ok. 19% populacji (prawie 5 mln osób), co przekłada się na ograniczenia zdolności do wykonywania pracy lub codziennych czynności (18%), obniżenia jakości wykonywanej pracy (16%) lub wkładania w jej wykonywanie większego wysiłku (14%). Wnioski z analiz tych badań mówią o częstym występowaniu nawet kilku zaburzeń (dwóch lub więcej) u jednej osoby. Podkreśla się też fakt, iż większość osób, które spełniają kryteria rozpoznania zaburzeń psychicznych, nie korzysta z profesjonalnej pomocy medycznej. Skorzystaj z profesjonalnej pomocy
W Polsce blisko 2 mln osób rocznie poddawanych jest hospitalizacji psychiatrycznej. Jednak rzeczywista liczba osób wymagających opieki psychiatrycznej jest znacznie większa. Osoby z tego typu schorzeniami z różnych powodów, często przez wiele lat nie podejmują leczenia. Tymczasem zaburzenia upośledzają funkcje umysłowe, wpływają na myślenie, uczucia i zachowanie, powodując cierpienie psychiczne człowieka i często też osób w jego otoczeniu. Warto wiedzieć, że jeśli chory stanowi zagrożenie dla siebie lub otoczenia, może być przyjęty do szpitala wbrew jego woli (reguluje to „Ustawa o zdrowiu psychicznym”). Istnieje również procedura zobowiązania do leczenia odwykowego, którą wdraża się wobec osób uzależnionych od alkoholu, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich czy systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny (reguluje to ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi). Kiedy udać się po pomoc?
Warto pamiętać, że istnieją określone symptomy, które mogą świadczyć o zaburzeniach psychicznych. Możemy podejrzewać problem, gdy sposób zachowania człowieka zaczyna się mocno różnić od tego, co jest normalne dla danej osoby (np: niepokojące zmiany w rytmie dnia czy odżywiania) lub gdy znacznie wykracza poza to, co jest powszechnie akceptowane. Warto być czujnym, kiedy obserwujemy takie objawy jak np: długotrwały smutek, impulsywność, agresję, utratę wiary w siebie, nadpobudliwość, spadek samopoczucia, rozdrażnienie, lęk, niepokój, przygnębienie, bezradność, długotrwałe zmęczenie, drażliwość czy obniżenie nastroju. Często wymienione stany stają się wyjątkowo skrajne albo trwają na tyle długo, że utrudniają codzienne życie. Najlepiej jak najszybciej zgłosić się po pomoc do specjalisty: psychologa/ psychiatry/ psychoterapeuty czy w przypadku problemu z nadużywaniem alkoholu, leków, narkotyków, uprawianiem hazardu, gier komputerowych itp - do psychologa-specjalisty psychoterapii uzależnień.
Autorka Agata Czaja-Michaud jest od 15 lat psychologiem pracującym w podejściu terapii krótkoterminowej skoncentrowanej na rozwiązaniach, certyfikowanym specjalistą psychoterapii uzależnień, na co dzień pracuje w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie (ul. Sobieskiego).
kom. +48608222000
